US News by Thomson (Reuters) – July 9, 2021
Ba Sàm lược dịch
HÀ NỘI (Reuters) – Ở Việt Nam, nơi nhà nước đang phải chiến đấu khốc liệt trên mạng để chống lại những kẻ bất đồng chính kiến, bằng những “người có ảnh hưởng” trên mạng xã hội với lực lượng thường là quân nhân hơn là những nhân vật nổi tiếng.
Lực lượng 47, được biết đến là đơn vị chiến tranh thông tin trực tuyến của quân đội Việt Nam, bao gồm hàng nghìn binh sĩ, ngoài trách nhiệm thông thường, họ còn có nhiệm vụ thiết lập, kiểm duyệt và đăng tải tin bài trên các nhóm Facebook ủng hộ nhà nước, để sửa chữa những “quan điểm sai trái” trên mạng trực tuyến.
Theo đánh giá của Reuters dựa trên các bài báo của truyền thông nhà nước cấp tỉnh và của đài truyền hình chính thức của quân đội, Lực lượng 47 kể từ khi thành lập vào năm 2016 đã thiết lập hàng trăm nhóm và trang Facebook, đồng thời xuất bản hàng nghìn bài báo và thông tin đăng tải ủng hộ chính phủ.
Các nhà nghiên cứu truyền thông xã hội cho biết nhóm này có thể là mạng lưới ảnh hưởng lớn nhất và tinh vi nhất ở Đông Nam Á. Và nó hiện đang đóng một vai trò quan trọng trong cuộc xung đột gia tăng của đất nước với Facebook.
Sau khi được Reuters tiếp cận trong tuần này, một nguồn tin Facebook cho biết công ty đã xóa một nhóm có tên “E47”, nhóm này đã huy động cả các thành viên quân đội và phi quân sự để báo cáo các bài đăng mà họ không thích lên Facebook nhằm nỗ lực gỡ bỏ chúng. Nguồn tin cho biết nhóm này có liên quan đến một danh sách các nhóm thuộc Lực lượng 47, được Reuters xác định.
Người phát ngôn của Facebook xác nhận rằng một số nhóm và tài khoản đã bị gỡ bỏ vào thứ Năm vừa qua. Một nguồn tin của công ty cho biết hành động này là một trong những yêu cầu gỡ bỏ lớn nhất của Facebook được thực hiện theo chính sách báo cáo hàng loạt của hãng.
Nhưng nhiều tài khoản và nhóm của Lực lượng 47 được Reuters xác định vẫn hoạt động. Vì chúng được vận hành bởi người dùng dưới tên thật nên chúng không vi phạm các chính sách của Facebook, nguồn tin từ công ty cho biết.
Bộ Ngoại giao Việt Nam, cơ quan xử lý các yêu cầu gửi tới chính phủ từ các phương tiện truyền thông nước ngoài, đã không trả lời ngay lập tức đề nghị bình luận về việc gỡ bỏ đó.
Không giống như ở quốc gia láng giềng Trung Quốc, Facebook không bị chặn ở Việt Nam, nơi có từ 60 đến 70 triệu người dùng. Đây là nền tảng chính của Việt Nam cho thương mại điện tử và tạo ra khoảng 1 tỷ đô la doanh thu hàng năm cho công ty.
Nó cũng đã trở thành nền tảng chính cho bất đồng chính trị, khiến Facebook và chính phủ rơi vào một cuộc tranh cãi liên tục về việc xóa nội dung được cho là “chống nhà nước”.
Việt Nam đã trải qua những cải cách kinh tế sâu rộng và thay đổi xã hội trong những thập kỷ gần đây, nhưng Đảng Cộng sản cầm quyền vẫn giữ một sự kiểm soát chặt chẽ đối với truyền thông và ít chấp nhận bất đồng chính kiến.
Năm ngoái, Việt Nam đã làm chậm lưu lượng truy cập trên các máy chủ địa phương của Facebook cho đến khi công ty này đồng ý tăng cường kiểm duyệt đáng kể nội dung chính trị tại Việt Nam. Nhiều tháng sau, chính quyền đe dọa đóng cửa hoàn toàn Facebook tại Việt Nam nếu Facebook không hạn chế quyền truy cập vào nhiều nội dung hơn.
+ 387. Vụ Đồng Tâm: Facebook lên tiếng; EU kêu gọi Việt Nam điều tra ‘độc lập’
+ 574. Tại sao chính quyền VN muốn siết chặt ‘livestream’ trên Facebook?
+ 1685. Facebook cao rao tự do ngôn luận; nhưng tại Việt Nam lại hỗ trợ kiểm duyệt!
+ 1688. Facebook hỗ trợ kiểm duyệt ở Việt Nam
+ 1822. Việt Nam dọa đóng cửa Facebook nếu không chịu kiểm duyệt thêm thông tin
+ 1847. Việt Nam tính chặn Facebook để ngăn ‘nhiễu thông tin’ về Đại hội Đảng?
+ 1871. Facebook báo cáo minh bạch: Mạng xã hội Mỹ kiểm duyệt theo yêu cầu của Việt Nam
+ 1966. Facebook có cùng mục tiêu với đội quân mạng của Việt Nam
+ 2248. Nhiều Facebooker bị khóa tài khoản do “đụng” đến Vingroup?
Trong một tuyên bố với Reuters, người phát ngôn của Facebook cho biết mục tiêu của công ty là giữ cho các dịch vụ của mình tại Việt Nam trực tuyến “để càng nhiều người được thể hiện bản thân mình càng tốt, để họ kết nối với bạn bè và điều hành công việc kinh doanh của mình“.
“Chúng tôi đã công khai và minh bạch về các quyết định của mình trước sự gia tăng nhanh chóng các nỗ lực chặn các dịch vụ của chúng tôi tại Việt Nam,” người phát ngôn nói.
Ông Điền Lượng, một thành viên tham quan tại Viện ISEAS-Yusof Ishak ở Singapore, cho biết Việt Nam không có đủ tiềm lực để duy trì một “Great Firewall” (Vạn lý Tường lửa) kiểu Trung Quốc và phát triển các phương tiện truyền thông xã hội địa phương khác nhau.
“Điều này đã mở đường cho Facebook trở thành nền tảng được lựa chọn cho Lực lượng 47 để bảo vệ đường lối của đảng, định hình dư luận và quảng bá cho việc tuyên truyền của nhà nước.“
‘LÀNH NGHỀ VÀ HIỂM ĐỘC’
Không có định nghĩa chính thức về điều gì tạo thành “quan điểm sai trái” ở Việt Nam. Nhưng các nhà hoạt động, nhà báo, blogger và – ngày càng nhiều – người dùng Facebook, đều đã phải nhận những án tù nặng nề trong những năm gần đây vì việc phát tán “tuyên truyền chống nhà nước“, hoặc những quan điểm chống lại những ý kiến do Đảng cổ xúy.
Tuần trước, Lê Văn Dũng, một nhà hoạt động nổi tiếng, thường xuyên phát trực tiếp cho hàng nghìn người theo dõi trên Facebook, đã bị bắt sau hơn một tháng bị truy bắt, theo thông cáo của cảnh sát.
Dũng, người được biết với cái tên “Le Dung Vova” đã bị tạm giam với tội danh “làm, tàng trữ, phát tán thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm mục đích chống phá nhà nước“, theo Điều 117 Bộ luật Hình sự Việt Nam.
Anh ta phải đối mặt với án tù 20 năm nếu bị kết tội.
Lực lượng 47 lấy tên từ Chỉ thị 47, một văn bản chính sách do Tổng cục Chính trị của quân đội ban hành vào ngày 8 tháng 1 năm 2016. Các nhà phân tích nói rằng nó được tạo ra như một giải pháp thay thế cho việc thuê “người định hướng ý kiến” – hoặc “du luan vien” (dư luận viên) – là cách đã hoạt động ở quy mô nhỏ hơn, ít thành công hơn.
“Vì các ‘dư luận viên’ không được đào tạo bài bản về tư tưởng của Đảng hoặc bảo thủ như các quan chức quân đội, nên hiệu quả hoạt động của họ không được như mong đợi,” Nguyễn Thế Phương, nhà nghiên cứu tại Trung tâm Nghiên cứu Quốc tế Sài Gòn cho biết. “Lực lượng 47 cũng ít tốn kém hơn. Các binh sĩ quân đội coi đó là một phần công việc của họ và không yêu cầu phụ cấp“.
Quy mô của Lực lượng 47 không rõ ràng, nhưng vào năm 2017, Tổng phụ trách của đơn vị lúc đó là Nguyễn Trọng Nghĩa cho biết lực lượng này có 10.000 thành viên “đỏ và có năng lực”. Con số thực có thể cao hơn nhiều: đánh giá của Reuters về các nhóm Facebook của Lực lượng 47 đã được biết cho thấy có hàng chục nghìn người dùng.
Nguồn tin của Facebook cho biết nhóm E47 mà họ đã thực hiện hành động chống lại bao gồm một thành viên tích cực trong số các thành viên quân đội và phi quân sự.
Hiện nay Nghĩa đứng đầu bộ máy tuyên truyền chính của Đảng. Bộ Thông tin Việt Nam gần đây đã ban hành quy tắc ứng xử trên mạng xã hội, gần giống với chỉ thị của Lực lượng 47, kêu gọi mọi người đăng tải những “việc tốt” và cấm bất cứ điều gì ảnh hưởng đến “lợi ích của nhà nước.“
‘CUỘC TRANH ĐẤU TRÊN INTERNET’
Vào tháng 3, các hội nghị đã được tổ chức tại các căn cứ quân sự trên khắp Việt Nam để đánh dấu 5 năm kể từ khi Lực lượng 47 được thành lập.
Báo chí nhà nước đưa tin về các cuộc họp được nêu tên ít nhất là 15 trang Facebook và các nhóm mà họ được cho là do Lực lượng 47 kiểm soát, có hơn 300.000 người theo dõi, theo phân tích của Reuters về các nhóm đó.
Thay vì là một đơn vị quân đội duy nhất, các binh sĩ Lực lượng 47 dường như thực hiện các hoạt động của họ cùng với những nhiệm vụ thông thường của mình và tạo ra nội dung nhắm mục tiêu trong nước, các bài báo tiết lộ.
Ngoài Facebook, Lực lượng 47 tạo ra các địa chỉ email trên Gmail và Yahoo, ẩn danh, cũng như các tài khoản trên YouTube và Twitter của Google, theo thông tin từ các bài báo.
YouTube cho biết họ đã chấm dứt chín kênh vào thứ Sáu vừa qua vì vi phạm các chính sách của họ về spam, bao gồm cả một kênh được Reuters xác định là hoạt động bị nghi ngờ của Lực lượng 47.
Twitter cho biết họ không thấy bất kỳ hoạt động nào của Lực lượng 47.
Nhiều nhóm trên Facebook, được Reuters đánh giá, đã khai thác tình cảm yêu nước với những cái tên như “Tôi yêu nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam”, “Việt Nam trong trái tim tôi”, “Tiếng nói của Tổ quốc” và “Hãy tin vào Đảng”.
Một số nhóm, chẳng hạn như “Giao lưu với Lực lượng 47” và “Những bông hồng của Lực lượng 47” là hiển nhiên xác định tư cách của họ, trong khi những nhóm khác – chẳng hạn như “Pink Lotus” và một số nhóm sử dụng tên của các thị trấn địa phương trong tiêu đề của họ – thì tinh vi hơn.
Các bài đăng đa dạng về nội dung, với nhiều bài ca ngợi quân đội Việt Nam, lãnh tụ sáng lập Hồ Chí Minh, hoặc trưởng Đảng Nguyễn Phú Trọng. Những bài khác cho thấy ảnh chụp màn hình của “thông tin sai” được đăng bởi những người dùng Facebook khác, được đánh dấu bằng chữ “X” (gạch chéo) lớn màu đỏ.
“Những bước phát triển này đang diễn ra ở Việt Nam thật đáng sợ và ngày càng mở rộng mà không bị trừng phạt,” Dhevy Sivaprakasam, cố vấn chính sách châu Á – Thái Bình Dương thuộc nhóm bảo vệ quyền sử dụng internet, Access Now, cho biết.
“Chúng ta đang chứng kiến sự ra đời của một thực tại, nơi mọi người không an toàn để nói chuyện tự do trực tuyến và nơi không có khái niệm về quyền riêng tư của cá nhân.“
(Báo cáo của James Pearson; Báo cáo bổ sung của Elizabeth Culliford ở New York và Fanny Potkin ở Singapore; Biên tập bởi Jonathan Weber, Lisa Shumaker và William Mallard)
